งานกาชาด

ประวัติงานกาชาด

สภากาชาดไทยได้เริ่มก่อตั้งขึ้นเมื่อครั้งสมัยแผ่นดิน “พระพุทธเจ้าหลวง” รัชกาลที่ 5 ในต้น ร.ศ. 112 (ปี 2436) ซึ่งประเทศสยามเกิดกรณีพิพาทกับฝรั่งเศสในเรื่องดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง ทำให้เกิดการสู้รบกันยังผลให้มีผู้บาดเจ็บ เสียชีวิต และได้รับความทุกข์ทรมานเป็นจำนวนมาก โดยในขณะนั้นยังไม่มีกองการกุศลใดๆ ทำหน้าที่ช่วยเหลือบรรเทาทุกข์ในยามสงครามอย่างเป็นกิจจะลักษณะ

“พระพุทธเจ้าหลวง” ทรงมีความห่วงใยเหล่าทหารหาญและบรรดาอาสาสมัครที่เสียสละเอาชีวิตร่างกายต่อสู้เพื่อรักษาพระราชอาณาเขต จึงพระราชทานพระบรมราชานุญาติให้จัดตั้งสภาอุณาโลมแดงแห่งสยามขึ้น เมื่อวันที่ 26 เมษายน 2436 เพื่อทำหน้าที่จัดส่งยา เวชภัณฑ์ อาหาร เสื้อผ้า และเครื่องใช้ต่างๆ ไปยังทหารและประชาชนที่เดือดร้อน อันเป็นหลักการที่ละม้ายกับหลักการของสภากาชาดสากล

นอกจากนั้น พระองค์ยังมีพระมหากรุณาธิคุณแก่องค์การที่จัดตั้งขึ้นใหม่นี้โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชูปถัมภ์ และพระบรมราชานุญาตให้เรี่ยไรได้เงินเป็นจำนวนถึง 443,716 บาท อันเป็นเงินจำนวนมหาศาลในสมัยนั้น นับว่าเป็นการรณรงค์จัดหารายได้ครั้งแรกเป็นปฐมฤกษ์ในการก่อตั้งองค์การ

ต่อมาสภากาชาดไทยได้จัดให้มีงานกาชาดขึ้นครั้งแรกระหว่างวันที่ 31 มีนาคม 2465 – 8 เมษายน 2466 (ขณะนั้นเปลี่ยนพุทธศักราชในเดือนเมษายน) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อหา “ประชาสมาชิก” ให้แก่สภากาชาดไทย โดยการสมัครเป็นสมาชิกนี้เสียค่าบำรุง 1 บาทต่อปี มีผู้สมัครถึง 13,436 คน สถานที่จัดงานคือ สนามหลวง

งานกาชาดจึงได้จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี และขยายวงกว้างขึ้นเป็นลำดับ ต่อมาในปี 2471 ได้ย้ายสถานที่จัดงานมายัง พระราชอุทยานสราญรมย์ ในปี 2472 เริ่มมีการสอยกัลปพฤกษ์ เป็นครั้งแรก รางวัลได้แก่เครื่องเวชภัณฑ์ เสื้อผ้า ค่าสอยกัลปพฤกษ์ มิได้กำหนดราคาไว้แล้วแต่ศรัทธา

ในปี 2476 เริ่มมีลอตเตอรี่ออกจำหน่ายเป็นครั้งแรก เพื่อหารายได้ให้สภากาชาดไทยในราคาฉบับละ 1 บาท ต่อมาในช่วงปี 2481 – 2499 ได้ย้ายมาจัดที่สถานเสาวภา และบริเวณกรีฑาสถานแห่งชาติ ซึ่งในการจัดงานแต่ละครั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 9) สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ พร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์จะเสด็จทอดพระเนตรด้วย งานกาชาดนี้เจริญก้าวหน้าขึ้นเป็นลำดับ

ต่อมาในปี 2500 งานกาชาดได้ย้ายสถานที่จากสถานเสาวภาไปจัดที่สวนอัมพร ลานพระบรมรูปทรงม้า ถนนศรีอยุธยา ถนนราชดำเนิน โดยมีหม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา เป็นประธานคณะกรรมการอำนวยการจัดงานกาชาดซึ่งได้รับพระบรมราชานุญาตจากสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ สภานายิกาสภากาชาดไทย เนื่องจากทรงเห็นว่าสถานเสาวภาคับแคบไม่สะดวกแก่ผู้มาเที่ยวงานโดยเฉพาะหน่วยงานต่าง ๆ ที่มาร่วมออกร้าน ซึ่งหมายรวมถึงประชาชนที่มาเที่ยวงานอย่างมากมายจนไม่สามารถรองรับได้

โดยในปีแรกของการย้ายสถานที่เป็นงานกาชาดที่ยิ่งใหญ่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 9) และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ เป็นองค์ประธานเปิดงานพร้อมด้วยพระราชโอรสและพระราชธิดา มีพิธีพระราชทานเหรียญกาชาดไทยในตอนค่ำ มีงานเลี้ยงพระราชทานแก่ผู้ทูลเกล้าถวายเงินบำรุงสภากาชาดไทย และคณะกรรมการจัดงาน กิจกรรมต่าง ๆ ได้มีการพัฒนาขึ้นและเปลี่ยนรูปแบบไปบ้างตามความเหมาะสม และในปี 2545 – 2559 บริเวณจัดงานได้ขยายออกไปถึงสนามที่ทำการสำนักพระราชวัง (สนามเสือป่า)

กระทั่งปี 2561 สภากาชาดไทยได้นำคำขึ้นกราบบังคมทูลสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี อุปนายิกาผู้อำนวยการสภากาชาดไทย ขอย้ายสถานที่จัดงานกาชาด โดยในปีนี้งานกาชาดจะถูกบันทึก ไว้ในประวัติศาสตร์อีกครั้ง เพราะงานกาชาดประจำปี 2561 ได้ย้ายสถานที่จัดงานจากบริเวณสวนอัมพร มายังสวนลุมพินี ถนนพระรามที่ 4 ซึ่งถือเป็นครั้งแรกกับงานกาชาดในสวนสวยใจกลางกรุงเทพมหานคร แต่ยังคงความเป็นอัตลักษณ์ของกิจกรรมรื่นเริงเพื่อการกุศลที่รวมไว้ซึ่ง ความสนุกสนาน ความบันเทิงต่าง ๆ การเสี่ยงโชคชิงรางวัล การสอยดาว การจำหน่ายสินค้าราคาถูก และกิจกรรมไฮไลท์เพื่อเฉลิมฉลองในโอกาส 125 ปี ของการก่อตั้งสภากาชาดไทย

ในปี 2561 นี้ สภากาชาดไทยได้จัดงานอย่างยิ่งใหญ่ตระการตากว่าปีที่ผ่านมา โดยท่านที่มาเที่ยวงานจะได้พบกับการแสดงแสง สี เสียง ในรูปแบบกิจกรรมย้อนยุคหรือย้อนอดีตของการจัดงานกาชาดในสมัยก่อนที่ได้รวบรวมความบันเทิงและความสนุกสนานมากมาย อาทิ ขบวนรถกาชาดในความทรงจำที่ได้ถอดแบบมาจากกระบวนรถกาชาดในอดีต เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9) และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 เคยเสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรในปี 2513 ประกวดขวัญใจงานกาชาด กิจกรรมย้อนวันวานสุดคลาสสิค เช่น รถมอเตอร์ไซค์ไต่ถังสุดระทึก ประกวดว่าวไทยโบราณหรือการแสดงว่าวไทย ที่ครั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณ (พระอิสริยยศในขณะนั้น) ทอดพระเนตรการแสดงว่าว ในงานกาชาดประจำปี 2502 การแสดงธง การฉายหนังกลางแปลง และการจัดนิทรรศการพระบรมราชูปถัมภก 6 แผ่นดิน 125 ปี สภากาชาดไทย ที่จะนำสิ่งที่เป็นตำนานในอดีตและเกร็ดประวัติศาสตร์งานกาชาดมาแสดง เพื่อเล่าขานใหม่และให้ความรู้ในรูปแบบที่น่าสนใจ สิ่งที่น่าจารึกไว้อีกประการคือ ในปีนี้งานกาชาดเปลี่ยนจาก การจัดในฤดูร้อนมาจัดในช่วงฤดูหนาว และที่สำคัญในปีนี้ประชาชนที่จะเที่ยวงานกาชาดประจำปี 2561 จะไม่เสียค่าบัตรผ่านประตู